فخر آواز ایران، نود ساله شد. در این روزهایی که خوشی کیمیا شده، نود ساله شدنِ خوانندهی بزرگ ایران شادباشِ بسیار دارد. او آوازخوانی است که پارامترهای صدایش به لحاظ کوآلیته، تنالیته و تناژ، در تاریخ فرهنگ صوتی ما کم نظیر است. صدای او ارتفاع و حجم (طول و عرض) بسیار بالایی دارد و از همین روست که او امکان اجرای محدوده صوتی بالایی را در نتهای بسیاری دارد که خوانندگان معمولی از پس آن بر نمیآیند.این همان مسئلهای است که استاد محمدرضا شجریان نیز به آن اشاره داشت و صدای او را در تاریخ آوازخوانی، متر و معیار عنوان کرد و به این نکته اشاره داشت که هر کس بخواهد در بالاترین حد حنجره، صدایی را مثال بزند میگوید، صدا شبیه صدای ایرج است. تحلیل این مطلب آن هم از جانب صاحبنظری چون محمدرضا شجریان که به غیر از اشراف تام به آواز عملی، به آواز نظری نیز احاطه تمام دارد، قابل تامل است.علاوه بر اینها، ایرج را باید مردمیترین هنرمند موسیقی کلاسیک ایرانی در عرصه آواز دانست. در قرن اخیر هیچ آوازخوان و خوانندهای چون ایرج چنین پرکار و پرنفوذ در تودهی مردم نبوده است که البته به غیر از صدای مولفهمند و پارامتریک خاص، این مساله تا حدی برگرفته از فرهنگ آوازی و آگاهی او از سلیقهشناسی مخاطب است. البته این مهم شاید از شخصیت حقیقی خود هنرمند نیز منفک نباشد که به قول دکتر اسماعیل آذر هیچ گاه در طول عمرش کسی از ایرج «منم» نشنید؛ ایرج متواضع ترین شخصیت هنرمند کشورمان بوده و هست. به فخر نود سالهگی او نگاهی مجمل به زندگیاش داشتهایم:ایرج خود دربارهی فعالیتهای موسیقایی خود گفته است: «از هفت سالگی هنر موسیقی را از پدرم آموختم و علاقهمند شدم، در واقع پدرم نخستین معلم من بود. آن زمان در خالدآباد نطنز زندگی میک, ...ادامه مطلب